Stel: je bent absoluut bewustzijn en je bewust van dit feit, en je komt op het idee om het gevoel van absoluut alleen zijn eens te ervaren als een individu temidden andere individuen, dan kom je uit op ons leven zoals we dat dagelijks beleven niet?

Maar wat is dat gevoel of idee van afgescheidenheid? Het word gevoed door zintuigelijke waarnemingen van objecten en de ideeën en gevoelens die daarbij opkomen. De gedachte komt op: ‘dat is niet mij’ maar wat is dat voor een gedachte? Alles wat als object word waargenomen is feitelijk ‘niet mij’ want dat ‘mij’ of ‘mijn’ is iets absoluut subjectiefs, dat is niet waargenomen maar het is toch een zeker weten dat je dat bent.

Dus nu naar de kern van de vraagstelling: ‘wie ben ik?’: er is iets paradoxaals aan die ‘ik’ want wij ervaren allemaal zoiets als ‘ik’. Als je een mens vraagt wie die is krijg je meestal antwoorden in de trant van eigenschappen die je jezelf hebt toebedeeld en herinneringen, talenten en waarnemingen van ‘jezelf’. Dat zelfgevoel is gekoppeld aan waarnemingen die met je ideeën en gevoelens van ‘Zelf’ meebewegen, maar wat is dat?

In de wereld is er een (her)kennen van objecten (onder objecten wordt hier zintuigelijke waarnemingen, ideeën en gevoelens verstaan) en in die (her)kenning worden wij een ‘Zelf’ gewaar want dat is de waarnemer. Zelf heeft als betekenis hetzelfde als gelijk, eenduidig en niet-anders. Wanneer je je bewust word van het zelfgevoel ontdek je dat het zelfgevoel als het ware rust in de objecten waarin dit zelf ontwaard wordt. Met andere woorden zelf is gelijk aan alles wat je je gewaar bent! De moeilijkheid zit hem in de waarneming van ons zintuigelijk apparaat wat alle gewaarwording objectiveert en daarmee als object aan ons Zelf toont, de waarheid ligt dus letterlijk achter de waar-neming! Onze zintuigen tonen ons een wereld van objecten die allen schijnbaar los van elkaar onderscheiden worden en daarmee de illusie word gewekt dat ik en alles wat ik gewaar ben objectief en daarmee los van elkaar bestaat. Met dat idee ontstaat ook het idee van een wereld welke onafhankelijk van mij als waarnemer bestaat, maar heeft ooit een mens die wereld waargenomen? Nee natuurlijk niet want daarmee zou het niet een onafhankelijke wereld zijn, kortom een wereld zonder mij als waarnemer bestaat niet!!!

Laat dat even bezinken en laat het tot je doordringen wat dat betekent. Het betekent dat de wereld altijd dankzij mij en jou heeft bestaan, ze heeft nooit een bestaan gehad los van ons. Wij zijn de in stand houders van de wereld. Vraag: ‘is in stand houden gelijk aan creëren?’ Intuïtief zijn we geneigd nee te zeggen, in stand houden betekent dat we condities voor het behouden van die specifieke vorm zo houden dat de vorm kan blijven voortbestaan, maar denk hier eens goed over na: de vorm ontstond en zonder onze inbreng zal ze vroeg of laat weer verdwijnen, is dat niet ook een vorm van creëren?

De vraag komt op; waar komt de vorm vandaan? Kunnen wij daar intellectueel een antwoord op geven? Nee: vorm, tijd en ruimte zijn een gegeven waardoor wij kunnen waarnemen, zonder die drie factoren zou en geen gewaarwording zijn, zou er een totale on-objectiveerbare rust zijn welke de Boeddha aanduidde als Nirvana, een totaal uitdoven van alles wat is.

Wanneer we deze vraag en het antwoord bekijken is er iets vreemds aan de hand: er moet eerste een waarnemer zijn om te kunnen spreken van waarnemen en zonder waarnemen is er ook geen sprake van een ‘waarnemer’. De twee sluiten elkaar in- en uit!!!

Wat is daar mee aan de hand? De paradox is: het een kan niet zonder het andere bestaan en beide bestaan niet los van elkaar, kennelijk is het ene in het andere vervat of in andere woorden: beide bestaan en bestaan niet!

De paradox is een struikelsteen van ons denken want ons denken kan niet bevatten dat waaraan het haar bestaan te danken heeft. Elke gedachte en elk gevoel is ontstaan in iets wat we bewustzijn noemen, kortom bewustzijn kan gemakkelijk zonder alle objecten maar de objecten (inclusief ons lichaam, denken en voelen) kunnen niet zonder bewustzijn.

Wanneer we leren inzien dat ik als Zelf ook vooraf ga aan alle waarnemen, is het gemakkelijk in te zien dat ‘IK’ bewustzijn zelf ben. Dit bewustzijn heeft geen bewijs van haar bestaan nodig want ze gaat aan alle bewijs en ervaring vooraf.

Leef en ben, dat is een hele uitdaging voor een denkende mens.