Dat wat zich gewaar is, is altijd en onmiddellijk daar. Het vind ‘zich’ temidden objecten en situaties en lijkt daarmee verbonden te zijn doordat het ‘zich’ daardoor gewaar is. De kneep zit hem in het inzicht dat elk inzicht of gewaarzijn in zichzelf geen tweede kent, wat zeggen wil dat er niet iets is wat waarneemt! Alle wereld religies en elke spirituele leer richt zich op dit fenomeen en probeert op verschillende manieren duidelijk te maken dat gewaarzijn geen tweede kent. Het is een soort subject-loze onderneming of een kennen-zonder-kenner. Ook word wel gezegd dat verlichting een verschuiving is waarbij het centrum van aandacht verdwijnt en er een (be)leven zonder centrum ontdekt word.

Hoe kan een mens dit gewaar worden? Door dit moment te beleven zonder acht te slaan op alle gedachten en woorden die als ideeën of oordelen of commentaar elk moment opkomen. Ook hier zijn verschillende methoden en concepten voor bedacht en allen hebben ze tot doel de zoeker te laten stoppen met zoeken en de realiteit onbelemmerd binnen te laten komen.

Tijn Touber benadrukt dit ook en zegt daarbij dat het eerder moeilijk is niet verlicht te zijn aangezien dit activiteit is en elke vorm van actief handelen moeite kost en de aandacht word gericht op die activiteit in plaats van de aandacht te richten op dat wat altijd voorhanden is: NU